Vroeger viel het meer op: het contrast tussen de ingetogen, bijna onwereldse dagen rond Kerstmis – iedereen leek plots een mens van goede wil en zelfs op oorlogsfronten staakte men vredelievend het vuren – en de overdreven materialistische, blufferige wijze waarop commercie, uiterlijk vertoon en grof gedrag het plots toch weer te soft bevonden gedoe omstreeks oudejaar en Nieuwjaar wegspoelden.Nu lijkt dat laatste het hele jaar door opgang te maken. Je kunt bijvoorbeeld in geen dorp meer komen of je ziet – ook daar – meer dan één protserige, hoogst symbolische asobak rondrijden, maar dat terzijde.
Martin Parr (*1952) is een wereldberoemde Magnumfotograaf. De laatste jaren legt hij zich toe op het fotograferen van menselijke welstand in oorden als Dubai, Durban, Moskou en München. Een selectie was in de herfst te zien op Breda Photo 2008. Luxury heet de reeks waaruit deze foto komt.
Doet de fotograaf meer dan objectief registreren? Neemt hij een standpunt in? Of volstaat het gewoon te tonen wat je op party’s, recepties en andere mondaine social events kunt waarnemen? Een en ander doet me denken aan de onduidelijke status van nogal wat popart: maatschappijbevestigend of maatschappijkritisch?
Zoals er in de literatuur iets bestaat als ‘zelfontmaskering door citaat’ (een schrijver hoeft slechts de woorden van een onmogelijk personage aan te halen of het zet zichzelf in zijn hemd), zo volstaat hier de verzelfstandiging van een detail om een wereld onderuit te halen. Je kunt als mondaine vrouw de kleur van je nagellak met die van je jurk laten assorteren, die op zijn beurt weer met je schoenen, je gordel, wat weet ik al. Maar dat je nagellak assorteert met de inhoud van het glas dat je op een receptie in je hand houdt, dat is erover. Ook dat er zoveel kersen in je glas drijven dat je er niet aan denkt die allemaal naar binnen te werken. En dat ondanks het flitslicht waarmee Parr fotografeert, het nagellakrood en het dito rood van de in alcoholisch vocht drijvende opgelegde kersen maar zo sterk naar voren komen omdat de achtergrond – twee keer – zwart is, daardoor zet de fotograaf toch aan het denken.
”Lach en stoot glazen stuk tegen elkander.” (M. Nijhoff)
'zoals in china', dacht goldenberg en hij zei het ook, hoewel hij nooit in dat land was geweest. is het een land, dacht goldenberg later, of een stemming. het wordt een land, als ik ernaartoe reis. van te voren is het een stemming die ik china mag noemen tot ik er naartoe reis en ze een andere naam moet geven. maar toen zei hij het en de anderen keken naar het spiegelende wateroppervlak, de takken, het maanloze nachtgordijn, en de sterren vielen achter de aarde in het wereldruim.
Het mooiste gedicht over een vis, meende Paul van Ostaijen, is het woord ‘vis’. Zijn gedichten zijn langer dan één woord, maar in De Feesten van Angst en Pijn maakt een bijzondere, naar adem happende vis deel uit van ‘Vers 4’.
